Darowizna to przekazanie jakiegoś majątku – czy to w formie przedmiotu czy pieniędzy – na rzecz innej osoby. Do takich czynności często dochodzi w rodzinach, zwykle między rodzicami a dziećmi. Nierzadko też dokonywane są darowizny między małżonkami. W takiej sytuacji jednak darowizna nie zawsze jest możliwa. Zależy to od ustroju majątkowego istniejącego między małżonkami. Jeśli więc planujemy przekazanie darowizny w małżeństwie, warto wcześniej poznać zasady – formalności oraz kwestie podatkowe.
Dokonywanie darowizn w małżeństwie
Umowę darowizny określa szczegółowo Kodeks cywilny. Zgodnie z jego art. 888: „darowizna to umowa, w ramach której jedna strona (będąca darczyńcą) zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz drugiej strony (będącej obdarowaną) kosztem swojego majątku”. Istotą darowizny jest bezpłatność. Darujemy za darmo środki finansowe, nieruchomości, ruchomości czy też usługi. W małżeństwie dochodzi w takiej sytuacji do przesunięcia składnika majątkowego z jednego małżonka na rzecz drugiego – bez oczekiwania zapłaty.
Co istotne, darowizna między małżonkami jest ważna nawet wtedy, gdy nie zostanie zawarta jako umowa na piśmie. Zgoda obu stron i dokonanie aktu darowizny już świadczą o jej zaistnieniu i ważności. Wyjątkiem jest darowanie nieruchomości, które musi być przeprowadzone na podstawie aktu notarialnego.
Ustroje majątkowe w małżeństwie
Możliwość dokonania darowizny oraz jej skutki dla małżonków zależne są od tego, jaki w danym małżeństwie panuje ustrój majątkowy. Sytuacje mogą być dwie – wspólność majątkowa lub rozdzielność (zwana intercyzą).
W przypadku rozdzielności majątkowej i mąż, i żona posiadają swoje majątki osobiste. Nie istnieje natomiast majątek wspólny. Jeżeli chodzi o rzeczy należące do nich obojga, to stają się one współwłasnością z udziałami. W ustroju rozdzielności majątkowej małżonkowie mogą dokonywać dowolnych darowizn. Dochodzi wtedy do darowania jakiegoś składnika majątkowego (mogą to być pieniądze lub rzeczy, w tym także nieruchomości) należącego do żony lub męża – do majątku małżonka. W takiej sytuacji małżonkowie korzystają z pełnego zwolnienia – ulgi od podatku od spadków i darowizn. Określa ją art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Gdy natomiast małżonkowie mają wspólnotę majątkową – co jest najczęściej spotykaną sytuacją – wówczas ich majątek w całości jest wspólny. Nie posiadają udziałów w tym majątku, tylko oboje są właścicielami. Mogą jednakże mieć oprócz tego majątki osobiste. Dzieje się tak, gdy dane rzeczy bądź środki pochodzą np. ze spadku czy nabyte były przed ślubem. Dokładnie te okoliczności wymienia art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W sytuacji wspólności majątkowej można dokonywać darowizn z majątku odrębnego do takiego samego drugiej osoby.
Majątek wspólny i majątki osobiste
W niektórych sytuacjach małżonkowie dążą do przesunięć w swoich majątkach na innych zasadach. Zależy im, by coś z majątku osobistego stało się wspólne – lub w drugą stronę. Takie rozwiązanie nie jest jednak darowizną. Świadczy o tym fakt, że przesunięcie elementu z majątku osobistego do wspólnego nie zmieni jego właściciela. A nie da się dokonać darowizny dla samego siebie. W takim przypadku dochodzi więc raczej do nakładów na majątek wspólny.
Przesunięcie jakiegoś dobra z majątku wspólnego do osobistego nie jest jednak możliwe. W razie woli dokonania takiej operacji małżonkowie mogą natomiast zdecydować się na podział majątku.
Więcej informacji na stronie OdpowiedziPrawne.pl